معرفی گرایش روانشناسی سلامت
در این مقاله خواهیم خواند:
سالهاست که ما میدانیم عواملی مثل سیگار کشیدن یا تغذیه ناسالم بر سلامت جسمی افراد تاثیر میگذارد، اما اینکه چگونه میتوان رفتارهایی را در مردم تقویت کرد تا از چنین عوامل ریسکی پیشگیری کنند، در حوزه گرایش روانشناسی سلامت قرار میگیرد. امروزه افراد بیشتری به سمت رفتارهای برای زندگی سالمتر روی میآورند در نتیجه نقش روانشناسان سلامت پررنگتر میشود چرا که تقویت چنین رفتارهایی در حوزه تخصصی این افراد قرار میگیرد. از همین ابتدا میتوان فهمید که سر و کار متخصصان این حوزه با مراکز مراقبتهای بهداشتی و سلامت از جمله بیمارستانها میباشد.
اگر قصد ادامه تحصیل در گرایش روانشناسی سلامت دارید یا علاقهمند هستید که بیشتر راجع به مسیر تحصیل، تخصصها و دروس این رشته اطلاعات داشته باشید، همراه ما باشید.
گرایش روانشناسی سلامت چیست؟
گرایش روانشناسی سلامت بر عوامل اجتماعی، روانشناختی و بیولوژیکی که به سلامت کلی روحی و جسمی فرد کمک میکند، تمرکز دارد و از دانش و یافتههای این علم برای حفظ و ارتقاء سلامت، پیشگیری، کاهش و تسکین علایم و بازتوانی بیماریهای جسمی و … استفاده میکند. روانشاسی سلامت رشته ی نوپایی حساب میشود و در حال گسترش است. انجمن روانشناسی آمریکا در سال 1978 رسما این رشته را پذیرفت.
در این رشته سلامت جسم در کنار سلامت روان اهمیت پیدا میکند و دانشآموختگان این رشته به عنوان عضو تیم درمان به پزشک معالج بیمار مشاوره میدهند. همچنین میتوانند به فعالیت در زمینه هایی مانند مداخله و اجرای سیاستهای سلامت در سطح جامعه، اجرای برنامه های پیشگیری، ورود و مداخله در برنامه های سلامت جسمی و بیماری های مزمن اشاره کرد. تفاوت این رشته با روانشناسی بالینی در آن است که دانش آموختگان روانشناسی بالینی به صورت اختصاصی تمرکز بر بیماران روانپزشکی دارند.
متخصصان گرایش روانشناسی سلامت کجا میتوانند فعالیت کنند؟
دانش آموختگان گرایش روانشناسی سلامت میتوانند در مراکز خدمات روانشناختی، بیمارستانها، مراکز مداخل های و فوریت های بحران مرتبط با سلامت، مراکز مبارزه با مصرف مواد، واحدهای مراقبت های بهداشتی، مراکز ارائه خدمات به جانبازان و معلولین مشغول به کار شوند.
تحصیل در رشته روانشناسی سلامت
در ایران، فقط دانشگاه های علوم پزشکی ایران و اصفهان دارای گرایش ارشد روانشناسی سلامت هستند و اقدام به جذب دانشجویان میکنند. این به معنی آن است که برای تحصیل رشته روانشناسی سلامت در مقطع ارشد، حتما کارشناسی باید در رشته روانشناسی تحصیل کرده باشید.
در مقطع ارشد 31 واحد درسی دارد که 4 واحد مخصوص پایاننامه است. برخی از سرفصلهای این رشته شامل:
- مبانی روانشناسی زیستی
- مداخلات روانشناسی در بیماری های جسمی
- سازگاری با بیماریهای جمسی
- بیماریهای روانت تنی – روان پزشکی رابط – مشاور
- کارآموزی بالینی و مهارتهای حرفهای در روانشناسی سلامت
در مقطع دکترا واحدهای درسی شامل، 12 واحد اصلی، 12 واحد اختیاری و 20 واحد پایاننامه میباشد. برخی از سرفصلهای این مقطع شامل موارد زیر میباشد:
- روانشناسی رشد پیشرفته
- مداخله رواندرمانی در بیماری ها
- سایکونور و ایمونولوژی
- اندوکرینولوژی و…
- سازگاری با بیماری های مزمن
- روشهای تحقیق در روانشناسی سلامت
- استرس
- ارتقا سلامت و پیشگیری از بیماری
در مقطع دکترا دانشگاه های دولتی تهران، خوارزمی و شهید بهشتی اقدام به جذب دانشجو در مقطع دکترا میکنند. همچنین دانشگاه های آزاد واحد تربت جام، تنکابن، تهران شمال، تهران مرکزی، رودهن، کرج، گرگان و نجف آباد دانشجو جذب میکنند. دانشجویان فارغ التحصیل رشته های ارشد زیر مجاز به شرکت در کنکور دکتری هستند:
- توانبخشی
- مشاوره
- سنجش و اندازه گیری
- علوم تربیتی
- روانشناسی
- بهداشت و درمان
در درس روشهای تحقیق به مباحثی مانند تعریف اپیدمیولوژی، نسبت بیماری به سلامت، نقش دارونماها در تحقیق و درمان، آمار حیاتی پرداخته میشود.
در درس نوروپسیکولوژی به مشخصات نورولوژیک بیماران هوشیار و در اغما، تشنجها، سکتههای مغزی، بیماریهای موتونرون، آزمونهای رایج پاراکلینیک در بیماریهای اعصاب، داروهای رایج نورولوژی و … میپردازد.
واحد استرس شامل سرفصلهایی مانند تعریف و اندازهگیری استرس، فیریولوژی استرس، تئوریها و منابع استرس میشوند.
سازگارس با بیماریهای مزمن شامل مباحثی مانند اثر بیماریهای مزمن بر بیمار و خانواده، تغییرات سبک زندگی، بیماریهای قلب و واکنشهای روانشناختی، مقابله با سرطان، دیابت، آلزایمر و ایدز میشود.
مداخله روانی در بیماریها شامل دروسی مانند روشهای مقابله با استرس و درد، روشهای حفظ و بهبود سلامت، تغییر عوامل خطر ساز و برنامههای توانبخشی در بیماریهای قلب-عروقی، روشهای مداخله به منظور کاهش مصرف یا ترک دخانیات میباشد
درس سایکونور و ایمونولوژی شامل دروسی مانند تاثیرات سیستم عصبی بر سیستم ایمنی و بالعکس، نورواندوکرین، تاثیرات رفتاری بر سیستم ایمنی، استرس و سیستم ایمنی میباشد.
اندوکرینولوژی شامل تاریحچه این مبحث، ماهیت، طبقهبندی و تاثیر هورمونها و مکانسیمهای تنظیم آن است.
کارورزی در روانشناسی سلامت باید مرتبط با پایان نامه دکتری و با نظر استاد راهنما برنامهریزی شود.
ضرایب دروس ارشد وزارت بهداشت برای رشته روانشناسی سلامت:
درس | ضریب |
زبان عمومی | 3 |
روانشناسی بالینی (شامل روانشناسی بالینی، نابهنجاری، آسیب شناسی، ارزیابی روانشناختی) | 2 |
کلیات روانپزشکی و روانشناسی فیزیولوژیک | 2 |
اصول خدمات بهداشتی و بهداشت روان | 2 |
روانشناسی عمومی و رشد | 1.5 |
آمار و روش تحقیق | 1.5 |
نظریه های شخصیت و روان درمانی | 1 |
نکته مهم درباره این رشته این است که فعالیت های آن باید در جهت مسائل اجتماعی روز باشد همچنین باید به بحث پیشگیری در مسائل توجه شود. در ایران میتوان مهمترین مسئله حوزه روانشناسی سلامت را اعتیاد دانست.
رشته ی روانشناسی سلامت در ایران رشته نوپا و جوانی محسوب میشود و همین امر خود به خود منجر به مشکلاتی میشود. همانطور که گفته شد یکی از فضاهای کاری که این متخصصان کار میکنند فضای کلینیک ها و بیمارستان هاست، با این وجود همه جا فضای کاری و پذیرش زیادی نسبت به این مسئله ندارند و استفادهای از روانشناسی در حوزه های پزشکی نمیکنند. به دلیل این محدودیت کاری بسیاری از فارغ التحصیلان این رشته در حوزه روانشناسی بالینی کار میکنند و یا در کلینیک های خصوصی روانشاسی فعالیت میکنند. یکی از مشکلات دیگر این رشته ورودی های کم و به تبع آن متخصصان کم این حوزه میباشد.
دیدگاهتان را بنویسید